Sức khỏe Quảng Ninh

Khi nhắc đến “sốc nhiệt”, đa phần mọi người liên tưởng đến tình trạng thân nhiệt tăng cao đột ngột vào mùa nắng nóng, cơ thể chưa kịp thích nghi với nền nhiệt cao của môi trường, hệ thống kiểm soát thân nhiệt (điều hòa thân nhiệt) của thần kinh trung ương bị tổn thương. Tuy nhiên, “sốc nhiệt” cũng có thể xảy ra khi nền nhiệt chuyển từ nóng sang lạnh đột ngột.

Không khí lạnh đột ngột trên toàn miền Bắc và tại Quảng Ninh khiến hoạt động hằng ngày bị ảnh hưởng (Ảnh minh họa)

Gần 2 tuần qua, Quảng Ninh bước vào đợt rét đậm, từ nền nhiệt độ 25 đến 28 độ C, chỉ sau một đêm, nhiệt độ giảm sâu xuống dưới 15 độ C, thậm chí có ngày dưới 10 độ. Nhiệt độ giữa ngày – đêm, trong nhà- ngoài trời cũng có sự chênh lệch lớn.

Từ khi trời trở rét, bà Phạm Thị Lê, 73 tuổi, phường Hồng Hà (Hạ Long) luôn cảm thấy ù tai, đau buốt nửa đầu. Bà cho hay: “Nhiệt độ giảm đột ngột nên tôi thấy rất mệt, chân tay lạnh buốt, khó ngủ, đầu như bị kim châm. Gần đây tôi cũng không dám đi ra ngoài tập thể dục, nhất là sáng sớm hoặc chiều tối vì nhiệt độ bên ngoài trời quá thấp”.

Ở nhiều trường mầm non, mặc dù không chủ trương cho trẻ nghỉ học, nhưng tỷ lệ trẻ đến trường trong đợt rét này cũng giảm rõ rệt. Chị Bùi Thu Thảo (Hà Tu, Hạ Long) cho biết: “Tôi chủ động cho bé 4 tuổi nhà tôi tạm nghỉ học ở nhà với ông bà, hạn chế ra ngoài trời vì sợ “sốc nhiệt”. Bản thân tôi trong ngày đầu tiên của đợt rét, đi từ trong nhà ra ngoài trời mà cảm thấy đầu choáng váng, buồn nôn, cơ thể chưa kịp thích nghi”.

Theo bác sĩ Chuyên khoa II Nguyễn Thị Hoan, Phó trưởng Phòng Khám đa khoa (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh), “sốc nhiệt” được dùng để mô tả trạng thái thay đổi nhiệt độ của cơ thể một cách đột ngột, như từ lạnh sang nóng, từ nóng sang lạnh, hoặc từ nóng tới nóng đột ngột, từ lạnh tới lạnh đột ngột… và đây là trạng trái cực kỳ nguy hiểm có khả năng dẫn tới tử vong.

Trời lạnh khiến những người sức đề kháng kém dễ mắc bệnh

Khi nhiệt độ xuống thấp, máu bị ảnh hưởng và khi đi ngang qua vùng đồi thị sau não, các trung tâm giao cảm ở đó bị kích thích khiến mạch máu ngoại biên co lại, cơ thể xảy ra phản ứng tạo ra nhiệt, làm thân nhiệt tăng lên. Ngược lại, khi nhiệt độ quá cao, máu sẽ nóng và các trung tâm giao cảm bị kích thích khiến mạch máu giãn nở, kích thích để ra nhiều mồ hôi giúp hạ thân nhiệt. Việc thay đổi nhiệt độ đột ngột như thế khiến cơ thể chúng ta phải tiêu tốn nhiều năng lượng hơn để tự điều chỉnh thân nhiệt, khiến sức đề kháng suy giảm.

Đây là trạng thái rất nguy hiểm, đặc biệt với những người nhạy cảm, sức đề kháng yếu, người già và trẻ em, những người bị bệnh tim mạch, bệnh phổi, bệnh thận hoặc những người dùng các loại thuốc khiến cơ thể dễ bị mất nước nguy cơ sốc nhiệt là rất lớn. Nhẹ thì có thể khiến cơ thể biểu hiện mệt mỏi, lờ đờ, nói lắp, đau đầu, chóng mặt hoặc dị ứng thời tiết, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên gây méo miệng, liệt mặt… Trong trường hợp nặng, có thể làm nhịp tim và hơi thở lúc đầu nhanh, sau đó chậm dần, khó thở, thậm chí dẫn đến trạng thái hôn mê và có khi dẫn đến tử vong. Trong đó, đột quỵ thường gây biến chứng nguy hiểm nhất, nặng có thể gây tử vong, nhẹ hơn là bị liệt nửa người, toàn thân, phải sống “thực vật”…

Dấu hiệu và triệu chứng sốc nhiệt thường gặp bao gồm nhịp tim nhanh, thở nhanh và nông, huyết áp tăng cao hoặc hạ thấp, ngưng đổ mồ hôi, dễ bị kích thích, lú lẫn hoặc bất tỉnh, cảm thấy chóng mặt hoặc choáng váng, đau đầu, buồn nôn, ngất xỉu…

Bác sĩ Hoan cũng cho biết thêm, vào mùa lạnh, nhiều gia đình bật sưởi và điều hoà nóng trong nhà, lúc này nhiệt độ trong nhà và ngoài trời có sự chênh lệch lớn, nếu đột ngột ra khỏi phòng vào lúc này rất dễ gây ra tình trạng sốc nhiệt. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe trong mùa đông và đề phòng sốc nhiệt khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột, chúng ta cần ghi nhớ những điều sau:

Giữ ấm cơ thể, nhất là những bộ phận dễ bị lạnh như ngực, cổ, tai, mũi, tay, chân, lưng… Đặc biệt, với người già và trẻ em cần hạn chế đi ra ngoài trời khi thời tiết quá lạnh và gió mạnh, nhất là trong khoảng thời gian từ 21h tối đến 6h sáng. Khi ra ngoài thì nên trang bị đủ trang phục ấm che chắn được gió lùa như áo khoác, quần dài đủ dầy để giữ nhiệt, khăn choàng, mũ, găng tay, tất, khẩu trang.

Mặc ấm khi đi ra ngoài trời

Tuyệt đối không được tắm rửa bằng nước lạnh mà phải sử dụng nước ấm và tránh tắm lâu, tắm vào lúc đêm khuya. Đây là thời điểm nhiệt độ xuống thấp nhất, khi tắm, cơ thể dễ bị lạnh có thể dẫn đến bị cảm lạnh, đột quỵ, tăng hoặc giảm huyết áp đột ngột…

Tránh tiếp xúc đột ngột với không khí lạnh khi đi từ trong nhà ra bên ngoài, nhất là khi trong nhà bật sưởi, điều hòa nóng.

Giữ vệ sinh đường hô hấp, bổ sung đủ dinh dưỡng. Đối với trẻ nhỏ cần giữ vệ sinh, nhất là đường hô hấp họng, miệng, mũi, hầu để tránh mắc các bệnh do vi sinh vật gây ra. Nên súc họng bằng nước muối sinh lý hàng ngày. Đồng thời, bất kì ai cũng cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý và nên hạn chế ăn uống các đồ lạnh.

Tập thể dục trong trời lạnh cũng rất tốt, nhưng quan trọng là cơ thể bạn phải được giữ ấm. Nên vận động nhẹ một chút trước khi bắt đầu các hoạt động mạnh mẽ để cơ thể bạn thích nghi với nhiệt độ. Sự thay đổi nhiệt độ cơ thể đột ngột trong thời tiết lạnh có thể là một nguy cơ cho tim.